ΟΜΙΛΙΑ ΑΛΕΞΗ ΓΑΛΑΝΟΥ
ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ, ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΕΝΩΣΗΣ ΔΗΜΩΝ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΡΩΗΝ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ
σε Δημόσια Συζήτηση με θέμα «ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ»
Παρασκευή 12 Ιουνίου 2015 – ώρα 7.30 μ.μ.
Δημαρχείο Λεμεσού
Εκδήλωση Ιδρύματος Μελέτης της Δημοκρατίας «Ανδρέας Αρμεύτης»

ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ

Συγχαίρω το Ίδρυμα Μελέτης της Δημοκρατίας «Ανδρέας Αρμεύτης» γιατί 41 χρόνια μετά την τραγωδία – το προδοτικό πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή – επιλέγει να τιμά τη μνήμη του ήρωα της Αντίστασης Ανδρέα Αρμεύτη, στρέφοντας την προσοχή στο μεγάλο χρέος της γενιάς μας:

την ανακοπή της διχοτόμησης,
την ανατροπή της φθοράς του χρόνου,
την επίλυση μέσα από μια Ομοσπονδιακή Επανένωση, που αποτελεί το μόνο εφικτό δρόμο για να απαλλαγούμε από την κατοχική δύναμη Τουρκία και να αποκαταστήσουμε την ιστορική συνέχεια του Ελληνισμού σε όλη την Κύπρο.

Αγαπητοί φίλες και φίλοι,

Το Κυπριακό έχει εισέλθει σε μια νέα φάση διαπραγμάτευσης. Πρέπει να είμαστε ειλικρινείς: Δεν βρισκόμαστε στο παρά 5! Έχουμε ξεπεράσει τα ύστατα χρονικά όρια και ήρθε πραγματικά η ώρα για τις μεγάλες αποφάσεις, νοουμένου ότι υπάρχουν οι εσωτερικές και εξωτερικές συνέργειες και η Τουρκία εννοεί αυτά που διακηρύττει.

Οι μήνες που ακολουθούν απαιτούν αυξημένη ευθύνη.

Μπορούμε να πορευτούμε αυτό τον δρόμο, σοβαροί και μονοιασμένοι;

Εγώ πιστεύω ότι οι πλείστοι μπορούμε!

Μπορούμε εφόσον θέλουμε να βλέπουμε καθαρά μπροστά μας και ξέρουμε τι θέλουμε.

Μπορούμε εφόσον προσπαθήσουμε ειλικρινά να ανταποκριθούμε στις προσδοκίες μιας μεγάλης πλειοψηφίας του λαού μας.

Μπορούμε να αντισταθούμε σε οργανωμένη πνευματική τρομοκρατία από μειοψηφίες κάποιων κατεστημένων;

Τι ζητά ο λαός μας;

Δώστε τέρμα στην κατοχή, να φύγει ο κατοχικός στρατός, να πάψουν τα επεμβατικά δικαιώματα
Ανακόψτε τη δημογραφική αλλοίωση, να τερματιστεί ο εποικισμός
Να φτάσετε σε λύση που να επιτρέψει στον τόπο να ξαναγεννηθεί. Xωρίς νικητές και ηττημένους! Να φτιάξουμε ένα φυσιολογικό κράτος που να έχει ασφάλεια ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να μπορεί να επανακτήσει τη δυναμική της οικονομικής ανάπτυξης και ευημερίας για όλους τους πολίτες του. Να εκμεταλλευτούμε μια λύση του Κυπριακού για να ξαναστήσουμε και να αναστήσουμε θεσμούς και την εμπιστοσύνη όλων των πολιτών.

Γνωρίζετε ότι χρόνια η τουρκική αδιαλλαξία δεν επέτρεψε να καταλήξουμε σε μια αμοιβαία αποδεκτή λύση. Προβλέπω ότι θα χρειαστεί μεγάλη προσπάθεια, ιδίως στα ζητήματα της ασφάλειας των εγγυήσεων και των εποίκων. Θα χρειαστεί προσήλωση και αξιοπιστία διεθνώς, προσοχή και οξυδέρκεια. Δεν είναι από τον καναπέ και τα παράθυρα των τηλεοράσεων που γίνεται ο αγώνας. Είναι στο διεθνή στίβο, με συμμαχίες, με συνεννοήσεις, με αξιοποίηση της δυναμικής που παρουσιάζεται στον σωστό χρόνο – το timing.

Γνωρίζετε όμως ακόμα, ότι στις τέσσερις δεκαετίες που πέρασαν, δεν πρυτάνευσε το συλλογικό συμφέρον εκεί και όπου έπρεπε και την απαραίτητη κατατόπιση του λαού αντικατέστησαν τα συνθήματα.

Πέρασαν χρόνια πολλά με τη συνήθεια της υφιστάμενης κατάστασης. Δε διστάζω να πω ότι οικοδομήθηκαν και πολιτικές και οικονομικές καριέρες πάνω στο Κυπριακό. Όμως, εγώ πιστεύω ακράδαντα ότι η επίλυση του προβλήματος απαιτεί την καταβολή ενός πολιτικού τιμήματος που είναι μικρότερο και λιγότερο επώδυνο, αν συγκριθεί με τη διχοτόμηση και τη μόνιμη παρουσία της Τουρκίας και τη συνέχιση των σχεδίων της.

Το τίμημα είναι ο πολιτειακός συμβιβασμός, ένα νέο σύνταγμα που θα μετασχηματίσει την λειτουργία ομοσπονδίας που ιδρύθηκε το 1960 σε Ομοσπονδία, δικοινοτική και με δύο περιοχές που θα διοικούνται η μια από την ελληνοκυπριακή κοινότητα και η άλλη από την τουρκοκυπριακή.

Παραθέτω το κείμενο της συμφωνίας μεταξύ του τότε Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, και του Τουρκοκύπριου ηγέτη Ραούφ Ντενκτάς, στην οποία κατέληξαν στις 12 Φεβρουαρίου 1977 κατά τη διάρκεια συνάντησης υπό την αιγίδα του Γ.Γ. του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών:

1. Επιζητούμε μια ανεξάρτητη, αδέσμευτη δικοινοτική ομόσπονδη Δημοκρατία.

2. Το έδαφος υπό τη διοίκηση της κάθε κοινότητας πρέπει να συζητηθεί υπό το φως της οικονομικής βιωσιμότητας ή παραγωγικότητας και της ιδιοκτησίας γης.

3. Θέματα αρχών όπως η ελευθερία διακίνησης, ελευθερία εγκατάστασης, το δικαίωμα περιουσίας και άλλα εξειδικευμένα ζητήματα, είναι ανοικτά για συζήτηση, λαμβάνοντας υπόψη τη θεμελιώδη βάση ενός δικοινοτικού ομοσπονδιακού συστήματος και ορισμένες πρακτικές δυσκολίες, οι οποίες μπορεί να προκύψουν για την τουρκοκυπριακή κοινότητα.

4. Οι εξουσίες και αρμοδιότητες της κεντρικής ομοσπονδιακής κυβέρνησης θα είναι τέτοιες, ώστε να διασφαλίζουν την ενότητα της χώρας λαμβανομένου υπόψη και του δικοινοτικού χαρακτήρα του κράτους.

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε και να μη χάνουμε άσκοπα χρόνο σε ανεδαφικές συζητήσεις. Η Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία είναι αποτέλεσμα του συμβιβασμού αυτού ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ, ΚΑΙ ΔΥΟ ΧΡΟΝΙΑ ΑΡΓΟΤΕΡΑ ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΤΟΥ ΟΡΟΥ ΔΙΖΩΝΙΚΗ.

Είναι ένας συμβιβασμός που επιβεβαιώθηκε σε πλειάδα ψηφισμάτων του ΟΗΕ. Δυστυχώς όσοι εισηγούνται άλλα, μας οδηγούν τυχοδιωκτικά στο διεθνές περιθώριο και την οικονομική μιζέρια της απομόνωσης.

Σας διαβεβαιώ ότι αν φύγουμε από τη γραμμή της ΔΔΟ, δεν θα μας ακούει κάνεις! Θα μείνουμε να μιλάμε με τον εαυτό μας έως ότου να βαρεθούμε και εμείς τον εαυτό μας.

Θα συνοψίσω την έννοια του συμβιβασμού:

Εμείς θα επιστρέψουμε στο Συνεταιρικό Κράτος που ιδρύθηκε το 1960 – γιατί είχε ομοσπονδιακά στοιχεία από τότε – δηλαδή θα μοιραστούμε την εξουσία με τους Τουρκοκυπρίους τηρουμένων των αναλογιών και των πλειοψηφικών δικαιωμάτων μιας Ομοσπονδίας εντός της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης.
Οι δύο Κοινότητες θα έχουν πολιτική ισότητα, δηλαδή «αποτελεσματική συμμετοχή στα όργανα του κράτους και στην εξουσία» (Equal status). Αυτή η ισότητα δεν θα είναι αριθμητική φυσικά, αλλά θα είναι αποτελεσματική η συμμετοχή τους. Δεν θα μπορούμε να επιβάλουμε εμείς τη θέλησή μας πάνω στους Τουρκοκυπρίους. Ούτε αυτοί τη δική τους θέληση πάνω σε μας, ούτε και να προκαλούν παράλυση του κράτους. Θα πρέπει κάθε φορά να λαμβάνουμε αποφάσεις κατά τρόπο ώστε μια δική μας πλειοψηφία, να βρίσκει υποστήριξη και συναίνεση και απήχηση και σε ένα τμήμα των Τουρκοκυπρίων. Αυτό θα πρέπει να το επιδιώκουμε με διαβούλευση και συνεννόηση. Θα πρέπει να ασκηθούμε σε αυτή τη λογική και να δημιουργήσουμε μια κουλτούρα ώστε ο ένας να μην επιδιώκει να καταργήσει τον άλλο.

Αυτός είναι ένας καίριος συμβιβασμός δικός μας, όπως βέβαια και η αποδοχή ότι η κάθε Κοινότητα, σε επίπεδο τοπικών αρμοδιοτήτων θα διοικεί τη δική της περιοχή.

Ενώ θα είμαστε έτοιμοι να δώσουμε συμμετοχή στην εξουσία και τοπική διοίκηση ανά περιοχή, εμείς χρειάζεται να μείνουμε προσηλωμένοι (α) στην αποχώρηση του Τουρκικού στρατού (β) στον τερματισμό του εποικισμού (γ) σε σοβαρά εδαφικά ανταλλάγματα και (δ) σε λογικές ρυθμίσεις στο περιουσιακό που να λαμβάνουν υπόψη το ευρωπαϊκό κεκτημένο.

Όμως με τον συμβιβασμό της ΔΔΟ σε καμία περίπτωση δεν καταργείται το κυπριακό κράτος. Χρησιμοποιώ τον όρο μετασχηματισμός, ή μετεξέλιξη σε μια νέα συνταγματική δομή για να καταδείξω ότι σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται η Κυπριακή Δημοκρατία να πάψει να υπάρχει όπως ισχυρίζονταν παλιά διάφοροι Λόρδοι.

Το ζήτημα αυτό δεν υφίσταται πλέον και αυτό είναι μια μεγάλη αλλαγή από όσα κατά καιρούς προβλήθηκαν. Η Κύπρος είναι κράτος μέλος της ΕΕ και μέσα από την ΕΕ έχει εδραιώσει την κρατική της οντότητα, έχοντας μάλιστα αποκτήσει επιπρόσθετη θεσμική θωράκιση ως μέλος και της Ευρωζώνης για να είναι το κράτος λειτουργικό και συνεχές.

Όμως εγώ δε θέλω να απευθυνθώ σε σας με νομικούς και τεχνικούς όρους για τους οποίους ορισμένοι αρέσκονται να ακροβατούν για να δημιουργούν σύγχυση στους πολίτες.

Η πείρα μου, μου λέει ότι καθώς μπαίνουμε σε βαθιά νερά, είναι υποχρέωσή μας να οργανώσουμε ένα νηφάλιο δημόσιο διάλογο εστιασμένο στα μεγάλα και σημαντικά και να αφήσουμε τις λεπτομέρειες στους ειδικούς και τους διαπραγματευτές. Ο λαός μας πρέπει αυτή τη φορά, να αισθανθεί αυτοπεποίθηση ότι ξέρουμε πού πάμε και τι επιδιώκουμε μέσα από τη λύση. Για να το πετύχουμε πρέπει όλοι μας, να επιστρατεύσουμε ό,τι καλύτερο έχουμε ως λαός και πολιτική ηγεσία, για να υπηρετήσουμε τον κοινό ύψιστο εθνικό σκοπό: να τερματιστεί η τουρκική κατοχή, να λήξει το μακρόσυρτο μαρτύριο που στοίχισε τεράστιο πόνο σε τρεις γενιές Κυπρίων.

Στα 40 χρόνια που πέρασαν, χιλιάδες πρόσφυγες έφυγαν από τη ζωή, ξεσπιτωμένοι στους συνοικισμούς. Δύο γενιές Κυπρίων μεγαλώνουν σε μισή πατρίδα, αποξενωμένοι από τη γη των προγόνων, με ελάχιστες ή καθόλου μνήμες και βιώματα.

Υπάρχουν θετικά σημάδια, αλλά όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι ο πρόεδρος θα δώσει μια σκληρή διαπραγμάτευση, πάνω σε ζωτικές πτυχές της επίλυσης: Επαναλαμβάνω και τα θέτω σε ιεράρχηση από πλευράς βαρύτητας στη δική μου αντίληψη και πιστεύω ότι εκφράζω τη μεγάλη πλειοψηφία του κόσμου:

στρατεύματα,

έποικοι,

ασφάλεια – εγγυήσεις

εδαφικά ανταλλάγματα!

Προσθέτω ακόμα τις τέσσερις βασικές ελευθερίες που κατοχυρώνονται με την ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Κύπρος πρέπει να είναι χώρα όπου ο καθένας πολίτης ελεύθερα θα μπορεί να διακινηθεί, να εγκατασταθεί και να δραστηριοποιηθεί όπως ο κάθε ευρωπαίος πολίτης σε οποιοδήποτε σημείο της ΕΕ. Αυτή είναι η ασφαλιστική δικλείδα για να ξαναγεννήσουμε την Κύπρο. Δεν έχω πρόβλημα να διαχωριστεί η άσκηση των πολιτικών δικαιωμάτων από το χώρο διαμονής, αυτές είναι ρυθμίσεις που βγάζουν όλους κερδισμένους.

Επαναλαμβάνω! Μπορούμε με ισχυρή θέληση να φτάσουμε σε μια λογική και βιώσιμη λύση που θα μας επιτρέψει να αποβάλουμε τη μαύρη κληρονομιά από την πατρίδα μας. Το χρωστάμε στα παιδιά μας. Τουλάχιστον να προσπαθήσουμε ειλικρινά και αν βρούμε μπροστά μας την αδιαλλαξία και της Τουρκίας και την υποκρισία των εταίρων μας τουλάχιστον να είμαστε ήσυχοι με την συνείδησή μας ότι δεν χάθηκε μια τελευταία ευκαιρία

Η εκλογή του Λεμεσιανού Μουσταφά Ακιντζί, ενός δεδηλωμένα μετριοπαθούς πολιτικού, είναι θετική εξέλιξη. Θέλω να επισημάνω όμως, ότι πολλές φορές στο παρελθόν, η παρουσία ενός σκληρού συζητητή όπως ήταν ο Ντενκτάς ή ο Έρογλου, ακόμα και ο Ταλάτ μερικές φορές, μας έκανε να νιώθουμε πιο άνετα. Συνεπώς, η αλήθεια είναι ότι η εκλογή Ακιντζί, ιδίως στα μάτια των ξένων που μας παρακολουθούν, κάνει τη θέση μας πιο απαιτητική, γιατί δεν αρκεί να παίζουμε το παιγνίδι των εντυπώσεων και των ευθυνών. Τώρα είναι η ώρα να βρούμε όπου μπορούμε σημεία συνεννοήσεων με τον Ακιντζί, να δούμε μέχρι που είναι τα όρια μιας μεταξύ μας συναντίληψης, ώστε τουλάχιστον να γνωρίζουμε εμείς οι Κύπριοι πως να χειριστούμε την Τουρκία. Θα υπάρξουν ανεβοκατεβάσματα. Κάθε διαπραγμάτευση περιλαμβάνει τα πάντα, δεν είναι συζήτηση μεταξύ αγγέλων. Από την άλλη ο καθένας μας πρέπει να αντιμετωπίσει τους δαίμονες του δηλαδή τον εαυτόν του.

Ήδη το εκλογικό αποτέλεσμα στην Τουρκία δίνει ορισμένα στοιχεία προβληματισμού:

Θα επηρεαστεί η τουρκική εξωτερική πολιτική στο Κυπριακό από την κυβερνητική αβεβαιότητα;
Θα επανέλθουν στο προσκήνιο ακραίες εθνικιστικές φωνές;
Θα προλάβει να δημιουργηθεί καθοριστικό momentum από Αναστασιάδη-Ακκιντζί;

Θέτω ερωτηματικά που αυτή τη στιγμή δεν έχουν απαντήσεις. Γι’ αυτό εμείς πρέπει να εργαστούμε πάνω σε κάθε σενάριο, κι όχι βέβαια να παρακαλούμε να βγούμε από τη δύσκολη θέση με μια παλινδρόμηση των τουρκικών θέσεων. Πρέπει να δούμε και το πως δημιουργούμε το δικό μας μομέντουμ απέναντι σε οποιαδήποτε κατάσταση δημιουργηθεί στην Τουρκία. Όταν λέω μομέντουμ, εννοώ, τις πρωτοβουλίες που θα πρέπει να αναπτύξουμε τόσο στο διεθνές επίπεδο, όσο και στο εσωτερικό επίπεδο, της κοινής γνώμης των Ελληνοκυπρίων και απέναντι στους Τουρκοκυπρίους.

Επομένως τονίζω:

Η διαπραγμάτευση απέναντι στην Τουρκία απαιτεί αξιοπιστία και συνέπεια, άρα καθαρούς, εφικτούς στόχους, πάνω στη συμφωνημένη βάση που καθόρισε ο ΟΗΕ.

Η διαπραγμάτευση απαιτεί διεκδίκηση για ρυθμίσεις προς όφελος όλων των Κυπρίων, που θα καταστήσουν την Κύπρο κοινή πατρίδα και ένα φυσιολογικό σύγχρονο κράτος, μέλος της ΕΕ.

Η διαπραγμάτευση απαιτεί διεθνείς συμμαχίες που στηρίζονται στην οικοδόμηση ευρύτερων κοινών συμφερόντων στην Ευρώπη και την Ανατολική Μεσόγειο.

Βρίσκομαι στην πολιτική και τη δημόσια ζωή για 40 χρόνια. Λέω σε κάθε Κύπριο με πλήρη συνείδηση τα έξης: τέρμα στην τυφλή αντιπαράθεση, τέρμα στη διχόνοια. Ο τόπος μας δεν αντέχει άλλο τον λαϊκισμό, τα παχιά λόγια και συνθήματα.

Αυτό το σαράκι του μικροκομματισμού είναι που μας κατατρώει.

Σήμερα έχουμε την ευκαιρία μιας μεγάλης ανατροπής, να ανακόψουμε τη διχοτόμηση και να οικοδομήσουμε μια Κύπρο – γη της ευημερίας και της ανάπτυξης για όλους τους Κυπρίους, που ο κάθε πολίτης να απολαμβάνει την ασφάλεια και τη σταθερότητα στα ίδια επίπεδα με όλους τους ευρωπαϊκούς λαούς. Επαναλαμβάνω πόσο δύσκολο είναι το εγχείρημα μετά από 41 χρόνια, τετελεσμένα και ριζωμένες νοοτροπίες και συμφέροντα.

Έχουμε ακόμα μια ευκαιρία εξιλέωσης και κάθαρσης, να λυτρωθούμε από την πρωτοφανή παρακμή ηθών και αξιών που οδήγησε την κοινωνία μας στο χείλος της οικονομικής καταστροφής.

Απευθύνω μήνυμα ελπίδας και αυτοπεποίθησης προς κάθε πρόσφυγα. Μπορούμε μέσα από την βιώσιμη λύση του Κυπριακού να ξαναριζώσουμε σιγά σιγά στη γη των πατέρων μας, να αποκαταστήσουμε την ιστορική συνέχεια 3000 χρόνων. Ο κάθε κατεχόμενος δήμος και κοινότητα, μπορούν να γίνουν πρωταγωνιστές ενότητας και σύνεσης.

Απευθύνω μήνυμα σύνεσης προς κάθε Κύπριο, αυτή τη φορά να αντιληφθούμε πόσο σημαντικό είναι η επανενωμένη Κύπρος να είναι γη της ειρήνης και της συμφιλίωσης.

Σε αυτή τη νέα φάση του Κυπριακού, παραμένουμε προσηλωμένοι στον μεγάλο στόχο: την επίτευξη μιας συνολικής λύσης. Έχει σημασία μέσα από βήματα και μέτρα εμπιστοσύνης να βοηθήσουμε τον μεγάλο στόχο και να διευκολύνουμε τη διαπραγμάτευση. Μια είσοδος εμπειρογνωμόνων στην περιφραγμένη πόλη θα βοηθήσει πολύ στην προετοιμασία για την επιστροφή αφού η Αμμόχωστος βρίσκεται ούτως ή άλλως στα πρώτα στάδια της εφαρμογής της λύσης. Το λέω αυτό γνωρίζοντας ότι στην πράξη, οι Βαρωσιώτες μπορεί να είναι και οι τελευταίοι που θα επιστρέψουν γιατί η εγκαταλελειμμένη πόλη θα πάρει τουλάχιστον 5 χρόνια να ξαναλειτουργήσει. Όμως είναι ο ισχυρός συμβολισμός που εκπέμπει ότι η πόλη ελευθερώνεται, επιστρέφεται.

Σεβόμαστε την ιστορία μας και τιμούμε τους προγόνους μας. Πιο σημαντικό όμως από όλα είναι το μέλλον των παιδιών μας. Καίγεται η ψυχή μας όταν τα βλέπουμε να φεύγουν από τον τόπο τους κυνηγημένα από τα λάθη μας πολιτικά και οικονομικά. Οι Έλληνες της Κύπρου και οι Τούρκοι της Κύπρου χάριν των παιδιών μας πρέπει να ζήσουμε μαζί σε ένα κοινό Κράτος με τις κοινές μας αλλά και ξεχωριστές παραδόσεις και πολιτιστικές κληρονομιές.

Εμείς που δεν έχουμε πρόβλημα ταυτότητας για μας ήταν πάντα καθαρή η διαφορά και η σημασία της κοινής κρατικής οντότητας από τη μια και της ξεχωριστής πολιτιστικής κληρονομιάς.

Ας ξεπεράσουμε λοιπόν ψεύτικα διλήμματα εκεί που υπάρχουν και ας αντιμετωπίσουμε τα πραγματικά προβλήματα που υπάρχουν.

Ας ελπίσουμε ακόμα μια φορά.

Ας ελπίσουμε ακόμα μια φορά.

Αλέξης Γαλανός
Δήμαρχος Αμμοχώστου
Πρόεδρος Επιτροπής Κατεχόμενων Δήμων
Πρόεδρος Ένωσης Δήμων Κύπρου